„Tam gde Ty zasnu ja, luli laj. Budu spati po tichu, hej gde wije wicher, luli laj”. Tekst ukraińskiej kołysanki.
Hryczanyki to kotleciki mielone z mięsa i kaszy gryczanej – według receptury Pani Danki z „Banderozy” w Lisznej, k. Cisnej zrobisz je tak: podsmaż na maśle 2 cebule; przepłucz, a następnie ugotuj szklankę kaszy gryczanej w 2 szklankach wody (do wody dodaj 1 łyżeczkę soli i 1 łyżeczkę masła) – wystudź. Do wystudzonej kaszy dodaj zrumienioną cebulę, ząbek czosnku, solidną szczyptę majeranku, płaską łyżeczkę mielonego pieprzu, 2 jajka, 1 płaską łyżeczkę soli (dodatkowo, dla doprawienia całości) i oczywiście mięso wieprzowe, surowe (500 g). Pozostaje tylko dokładnie wyrobić masę, odłożyć ją do lodówki na ok. godzinę (kotleciki nie będą się rozpadać w czasie smażenia), wyrobić hryczanyki i usmażyć je na rozgrzanym oleju. Doskonale smakują z ziemniakami posypanymi koperkiem i z sosem czosnkowym; tak też serwują hryczanyki w Banderozie.
Przekąski były przepyszne, nie dlatego, że kuchnia je tak świetnie przygotowała, lecz dlatego, że wszystko, co jedzone jest w oczekiwaniu na pocałunek, jest przepyszne. Maggie Stiefvater, Złodzieje snów
Między szelestem burgundowej tafty a wibrującą muzyką ze zdartych płyt, maleńkie przysmaki pozostawiają pieszczotliwy ślad na malinowych ustach. Melanż maślanej łagodności i intensywności imieniem Armoracia musi być przepyszny.
Składniki na kruche ciasteczka (ok. 48 sztuk)
3 szklanki mąki (1 szklanka = 130 g)
1 kostka masła (200 g)
1 szklanka kwaśnej śmietany 18%
0,5 łyżeczki proszku do pieczenia
szczypta soli
Składniki na pastę z wędzonego łososia
125 g wędzonego łososia
2 łyżeczki masła, miękkiego – do smażenia cebuli
1 cebula średniej wielkości, posiekana
3 łyżeczki chrzanu
30 g masła, miękkiego, dodatkowo
3 łyżeczki estragonu, posiekanego (może być też suszony)
0,5 cytryny lub limonki – do dekoracji
1 gałązka koperku – do dekoracji
Ze składników na ciasto zagnieć ciasto (pokrój masło, dodaj je do mąki z proszkiem do pieczenia, posiekaj nożem, a następnie palcami rozgnieć masło łącząc je z mąką, tak, aby utworzyły się grudki; następnie dodaj śmietanę i zagnieć szybko jednolite ciasto).
Ciasto włóż do lodówki na 1 godzinę.
Schłodzone ciasto przełóż na stolnicę oprószoną mąką i rozwałkuj je cienko. Wytnij kółeczka o średnicy ok. 5 cm. i przełóż je na dużą blachę wyłożoną papierem do pieczenia.
Ciasteczka piecz w temperaturze 200 stopni przez ok. 15-20 minut na jasny kolor.
Przygotowanie pasty: pokrojoną cebulę usmaż na maśle do miękkości, następnie zblenduj ją z pozostałymi składnikami (oprócz tych do dekoracji).
Pastę przełóż na schłodzone ciasteczka i udekoruj wg uznania.
Literatura
Przepis własny na podstawie: M.Disslowa, Jak gotować, Praktyczny podręcznik kucharstwa, Poznań, 1930 r.
„Ty, który stwarzasz jagody królika z marchewką lato chrabąszczowe cień wielki małych liści (…) smutek roślin (…) ślimaka co zasypia na sześć miesięcy niezgrabny śnieg co ma wdzięk większy zanim zacznie tańczyć serce choćby na chwilę spraw niech poeci piszą wiersze prostsze od wspaniałej poezji”.
Ksiądz Jan Twardowski
Jagoda – szlachetny dar lasu, po który z ukłonem sięgają ludzkie ręce ale również spragnione zwierzęta. Zbieraj ją nieśpiesznie i ciesz się jej smakiem – to jest ten czas.Mała, nieoswojona, lekko kwaśna jagoda użycza swojego aromatu pysznym bułeczkom, zwanym jagodziankami. To subtelna przekąska i słodki podarunek. Posmakuj.
Składniki na 16 jagodzianek
Ciasto drożdżowe:
ok. 550 g mąki pszennej
250 ml letniego mleka
50 g cukru
25 g świeżych drożdży
75 g miękkiego masła
1 płaska łyżeczka soli
1 jajko
skórka starta z połowy cytryny
Nadzienie:
400 g jagód lub borówki amerykańskiej
2 łyżki cukru pudru
1 łyżka mąki
Lukier:
1,5 szklanki pudru
4 łyżki wrzątku
lub kruszonka (rozetrzyj w palcach poniższe składniki):
1/2 szklanki cukru pudru
1/2 szklanki mąki krupczatki
80 g masła
Dodatkowo: 1 jajko, 1 łyżka mleka
Wykonanie
1. Lekko ciepłe mleko wymieszaj z 1 łyżką cukru, pokruszonymi drożdżami i 4 łyżkami mąki. Przykryj ściereczką i odstaw na 15 minut.
2. Resztę z 550 g mąki wsyp do dużej miski. Dodaj resztę cukru, sól, jajko, miękkie masło, startą skórkę z cytryny i wyrośnięty zaczyn. Wyrób ciasto. Ciasto powinno odchodzić od ręki. Jeśli będzie za rzadkie dodaj jeszcze ok. 50 g mąki. Ciasto przykryj ścierką i odstaw na ok. godzinę w ciepłe miejsce do wyrośnięcia, aż ciasto podwoi swoją objętość.
3. Po wyrośnięciu przełóż ciasto na blat posypany mąką i uformuj wałek, a następnie podziel go na 16 części.
4. Jagody wymieszaj z cukrem pudrem i mąką.
5. Piekarnik nagrzej do 180°C.
6. Każdy kawałek ciasta uformuj w kulkę i rozpłaszcz ją na ręce. Na środku placka ułóż jedną dużą łyżkę jagód i zlep brzegi. Uformuj bułeczkę. Gotowe bułeczki ułóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia złączeniem do dołu pamiętając o zostawieniu odstępu między bułeczkami. Bułeczki pozostaw do wyrośnięcia na kilka minut.
7. Bułeczki posmaruj rozkłóconym jajkiem z mlekiem. Jeśli zdecydujesz się na kruszonkę, ułóż ją na tym etapie na jagodziankach.
8. Jagodzianki piecz 20 minut, do zarumienienia.
9. Jeśli zdecydujesz się na lukier, rozetrzyj cukier puder z wrzątkiem i polukruj zimne jagodzianki.
Jest to receptura lokalna (w wersji z lukrem), ze wsi Rodaki, położonej w Małopolsce. Osobiście wolę kruszonkę, dlatego podałam przepis na dwie wersje jagodzianki.
„Podałaś mi truskawki były tak soczyste pachnące i słodkie jak twoje jasne niecierpliwe piersi schronienie marzeń i ogrodów”.
Aleksander Rybczyński
Przy dobrym jedzeniu łatwo można stracić poczucie wstydu, a jeśli jest to ciasto, tym większym obowiązkiem jest czerpać z delektowania się nim przyjemność. Bo jak nie teraz to kiedy?
Składniki na dużą foremkę 40×24 cm
3 szklanki mąki tortowej
1/2 kostki masła
50 g drożdży
3 żółtka
1/2 szklanki cukru pudru
1 szklanka mleka + dodatkowo ok. 1/4 szklanki mleka
700 g owoców (np. truskawki, jabłka, jagody, śliwki)
cukier wanilinowy
sól, cynamon
Kruszonka:
1/2 szklanki mąki krupczatki
1/2 szklanki cukru pudru
80 g masła
Wykonanie
1. Drożdże rozkrusz w ciepłym mleku; dodaj łyżkę cukru pudru i łyżkę mąki; wymieszaj składniki i zostaw w ciepłym miejscu do wyrośnięcia.
2. Po wyrośnięciu dodaj pozostały cukier puder, cukier wanilinowy, żółtka, sól, przesianą mąkę; wyrabiaj ciasto dodając stopniowo mleko tj. tyle, ile zabierze ciasto (ok. 1/4 szklanki). Następnie wlej rozpuszczone, ciepłe masło i nadal wyrabiaj, aż ciasto stanie się jednolite. Ciasto odstaw do wyrośnięcia.
3. Gdy ciasto podwoi swoją objętość, włóż je do wysmarowanej tłuszczem formy, wyrównaj powierzchnię, nakładaj owoce i ewentualnie posyp cynamonem (dotyczy jabłek, śliwek). Na wierzchu posyp owoce kruszonką z zagniecionych czubkami palców składników.
4. Ciasto piecz ok. 1 godziny w temperaturze 160°C. Po upieczeniu pozostaw go jeszcze na chwilę w piekarniku przy uchylonych drzwiach.
Jest to tradycyjna małopolska receptura, opracowana przez Koło Gospodyń Wiejskich w Fałkowicach.
Przepis pochodzi z książki „Tradycja zaczarowana w potrawach regionu wielickiego” pod red. B. Rotter-Stankiewicz i J. Jelonek, Gdów, 2010 r.
